Genetica & erfelijkheid
Kaalheid en haaruitval zitten vaak in de familie. Van het overgrote gedeelte van mannen met haaruitval is genetica, erfelijkheid, de belangrijkste oorzaak.
Dit type haaruitval wordt Alopecia Androgenetica (AGA) genoemd. AGA komt bij zowel mannen als vrouwen voor. Bij dit type haaruitval speelt de gevoeligheid voor DHT (di-hydro-testosteron) een grote rol. In het lichaam wordt DHT geproduceerd vanuit het hormoon testosteron via het enzym 5-alfa-reductase.
De haarzakjes die het haar produceren worden aangetast door langdurig in aanraking te komen met DHT, waardoor ze steeds minder dik haar produceren tot het moment dat er slechts heel fijn (vellus) haar wordt geproduceerd dat bijna niet te zien is.
Erfelijke haaruitval valt in het algemeen binnen een patroon, bij mannen wordt dit aangeduid met behulp van de Norwood schaal. Bij mannen kenmerkt AGA zich meestal door dunner wordende inhammen, een terugtrekkende haarlijn en/of een dunner wordende kruin.
Bij vrouwen ontwikkelt erfelijke haaruitval zich meestal in een ander patroon. Het haarverlies begint rondom de middenscheiding, deze wordt steeds breder, waarna het haar geleidelijk aan over de gehele bovenkant van het hoofd dunner wordt. Dit patroon wordt aangeduid in de Savin of Ludwig schaal.
Ziekte & gezondheid
Een aantal ziektes, aandoeningen en gezondheidsproblemen kunnen haaruitval veroorzaken. Zo is de schildklier van groot belang bij de haargroei. De schildklier regelt de stofwisseling.
Als de klier te snel of juist te traag functioneert, kan het invloed hebben op de haargroei. Haren vallen uit en de haarbos wordt dunner, of de haren zelf worden broos en dunner. Zodra het probleem met de schildklier is behandeld, zou de haargroei zich weer moeten herstellen.
Bloedarmoede kan haaruitval veroorzaken en er zijn een aantal auto-imuunziektes die haaruitval veroorzaken. Eetstoornissen zoals Anorexia en Boulimia Nervosa veroorzaken ook haaruitval (zie ook de paragraaf over voeding).
De aandoening Alopecia Areata, (hoogstwaarschijnlijk) een auto-immuunziekte, zorgt ervoor dat de haarwortelzakjes worden aangevallen en dat haren uitvallen. Er ontstaan volledig kale ronde of ovale plekjes op het hoofd.
Veranderde hormoonhuishouding
Bij vrouwen kan een verandering van de hormoonhuishouding, bijvoorbeeld tijdens/na een zwangerschap en de menopauze, invloed hebben op de conditie van het haar (dunner haar, brozer/breekbaarder haar) en zorgen voor meer haaruitval.
Mechanische oorzaak
Haarverlies kan ook optreden door mechanische oorzaken, externe krachten op het haar zoals invlechten, elastiekjes en trekken aan het haar.
Er zijn ook veel mensen die dwangmatig aan hun aan trekken of haar uittrekken, ook wel Trichotillomanie genoemd. Alles wat krachten uitoefent op het haar kan er voor zorgen dat haar afbreekt of dat haar met wortel en al uitvalt.
Chronische stress
In sommige gevallen kan chronische stress leiden tot haaruitval. Het kan een trigger zijn tot haaruitval voor mensen die er genetische aanleg voor hebben. Het kan ook leiden tot acute haaruitval, ook wel Telogeen Effluvium genoemd.
Wanneer het lichaam stress ondervindt door bijvoorbeeld een traumatische ervaring, ziekte of tekort aan voedingsstoffen kan de hoeveelheid haaruitval toenemen.
Voeding
Haarverlies kan soms worden veroorzaakt door voedingsproblemen zoals:
- een tekort aan vitamines en mineralen (zie ons artikel over vitamines tegen haaruitval)
- een tekort aan ijzer (bloedarmoede)
- eetstoornissen zoals Anorexia en Boulimia Nervosa.
Medicijnen
Veel medicijnen kunnen haaruitval veroorzaken. Wanneer een bepaald medicijn wordt voorgeschreven is het raadzaam de bijsluiter te lezen om te kijken of er een risico op haaruitval bestaat.
Een vermelding op de bijsluiter betekent echter niet automatisch dat het haar ook daadwerkelijk zal gaan uitvallen. Welke geneesmiddelen haaruitval kunnen veroorzaken is een hele lange reeks, er zijn tientallen zo niet honderden medicijnen die haaruitval kunnen veroorzaken.
De meest bekende soorten medicijnen die haaruitval kunnen veroorzaken zijn:
- antidepressiva
- steroïden
- anticonceptiepillen
- verdovende middelen
- malariamedicijnen
- chemotherapie en bestraling
De behandeling van kanker verdient hier bijzondere aandacht. Het is algemeen bekend dat mensen die chemotherapie krijgen met haaruitval te maken krijgen.
Hetzelfde geldt voor bestralingen. In het geval van kankerbestrijding is het onderdrukken van de ziekte uiteraard belangrijker dan het neveneffect van haaruitval.
Slechte conditie van de hoofdhuid
De conditie van de hoofdhuid is bepalend voor de haargroei. Schilfering van de hoofdhuid (bijvoorbeeld bij gewone hoofdroos of Psoriasis) en een ontstoken hoofdhuid kunnen de haargroei beperken en op termijn leiden tot haarverlies.
Daarom is het gebruik van een goede shampoo met Piroctone olamine of Ketoconazol een goede basis in de behandeling tegen haarverlies.